ในปีนี้ปฏิเสธไม่ได้ว่า Technology อย่าง AI เข้ามามีบทบาทกับวิถีการทำงานของคนมากขึ้น จนคนทำงานอาจรู้สึกว่า ถ้าวันหนึ่งองค์กรหรือลีดเดอร์หันไปใช้ AI ในการทำงานมากกว่า ถึงตอนนั้นคนจะยังจำเป็นอยู่หรือเปล่า แล้วจะทำยังไงไม่ให้ถูก AI แทนที่ได้บ้าง?
คนทำงานหลายคนอาจคิดว่าการมีทักษะเฉพาะ (Specialized Skills) จะช่วยให้ไม่ถูกแทนที่ด้วย AI ได้ แต่ในความเป็นจริง การมีทักษะเฉพาะ (Specialized Skills) เพียงอย่างเดียว ก็อาจหนีไม่พ้นการถูกแทนที่อยู่ดี เพราะความรู้ และงานเฉพาะทางหลายอย่างสามารถถูก AI ทำแทนได้อย่างรวดเร็ว
ถ้าคนทำงานอยากอยู่รอดโดยไม่ต้องกลัวการถูกแทนที่ สิ่งที่ต้องทำคือหันกลับมาพัฒนา Soft Skills ที่มีอยู่ให้แข็งแรงยิ่งขึ้น เพราะ Soft Skills เป็นจุดแข็งของมนุษย์ และเป็นสิ่งที่ AI ไม่สามารถแทนได้
ถึงแม้จะรู้อยู่แล้วว่าควรพัฒนา Soft Skills เพิ่มขึ้น แต่คนส่วนใหญ่ยังไม่รู้ว่าตอนนี้กำลังขาด Soft Skills อยู่ เพราะฉะนั้นเราจะพาไปดูพฤติกรรมเสี่ยงที่บ่งบอกว่าตอนนี้คุณกำลังขาด Soft Skills โดยไม่รู้ตัว
ระวังให้ดี! ถ้าคุณมีพฤติกรรมแบบนี้ คือสัญญาณว่า ‘AI อาจมาแทนคุณ’
- ทำตามคำแนะนำของ AI ตลอด ไม่ตัดสินใจเอง ไม่ประเมินสถานการณ์ที่เจอ และไม่คิดถึงผลกระทบที่ตามมา
- ไม่เข้าใจความรู้สึกของทีม หรือสิ่งที่ทีมต้องการ เพราะเคยชินกับการคุยกับ AI
- ทำแต่งานเดิม ๆ ไม่ลองปรับ หรือคิดอะไรใหม่ ๆ
- เชื่อข้อมูลที่ AI หามาให้โดยไม่ตั้งคำถาม หรือตรวจสอบให้ดี
- ไม่ยอมเรียนรู้สิ่งใหม่ ยึดติดกับวิธีการเดิมเพราะเชื่อว่าทำไปเรื่อย ๆ เดี๋ยวผลลัพธ์ก็เปลี่ยนเอง
ถ้าคุณอยู่ในกลุ่มเสี่ยงนี้ เรามีวิธีที่จะเปลี่ยนความเสี่ยง ให้กลายเป็นความมั่นคง ด้วยการพัฒนาทักษะ 5 ข้อนี้
5 Soft Skills ที่ต้องมี ถ้าอยากเป็นคนที่อยู่รอดในยุค AI
1. ทักษะการตัดสินใจด้วยเหตุผล และมองผลกระทบให้รอบด้าน
เริ่มต้น Soft Skills ข้อแรกด้วยการตัดสินใจ เนื่องจากตอนนี้ AI ยังไม่สามารถตัดสินใจแทนคนได้ เพราะไม่ได้เข้าใจสถานการณ์, ไม่สามารถตั้งคำถาม หรือต่อรองได้เหมือนคนจริง ๆ ดังนั้นหากเราพัฒนา Soft Skills นี้ให้แข็งแรงมากขึ้น เราก็จะอยู่รอดได้แบบไม่ต้องกลัวจะโดน AI มาแทนที่
เช่น หัวหน้าทีมต้องตัดสินใจว่าจะลงทุนทำโปรเจกต์ใหม่ ที่มีความเสี่ยง แต่แทนที่จะดูงบประมาณกับรายได้ที่คาดหวัง หัวหน้าทีมอาจดูที่โอกาสในการเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ ของทีม โดยคาดการณ์ผลกระทบที่จะเกิดตามมาเมื่อลองเสี่ยงแล้ว ก่อนจะตัดสินใจเสี่ยง ด้วยการมีเหตุผลรองรับ
2. ทักษะจัดการอารมณ์ตัวเอง และเข้าใจคนรอบข้าง
ทักษะในการจัดการอารมณ์ช่วยสร้างความไว้วางใจ, ความเชื่อใจ, ความเป็นทีม และช่วยให้ทีมฟื้นตัวได้ดี ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกองค์กรต้องการ และนับว่าเป็นอีกหนึ่งจุดแข็งที่ AI ไม่สามารถมาแทนได้
เช่น ตั้งใจฟังทีมเสนอไอเดียใหม่ และถามคำถามปลายเปิด เพื่อให้ทีมมีโอกาสได้แสดงความคิดและความรู้สึกอย่างเต็มที่ ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจทีม และการจัดการอารมณ์ของตัวเอง
3. ทักษะคิดนอกกรอบ เปลี่ยนข้อจำกัดเป็นแรงผลักให้คิดต่าง
ถึงแม้เราจะเห็น AI สามารถ Generate รูปภาพที่ดูสร้างสรรค์มากมาย แต่สุดท้ายเมื่อย้อนกระบวนการกลับไป คนก็ยังเป็นคนออกคำสั่งให้ AI อยู่ดี เพราะคนมีความคิดสร้างสรรค์ได้หลากหลายมิติ ด้วยความคิดที่แปลก และสดใหม่ จน AI ไม่สามารถที่จะเลียนแบบได้
เช่น ลองตั้งคำถามใหม่ กับสิ่งที่ทำอยู่เป็นประจำ แต่เพิ่มข้อจำกัดเข้าไป เช่น ‘ถ้าอยากให้คลิปสัมภาษณ์ไม่เป็นแค่การนั่งสัมภาษณ์เฉย ๆ แล้วจะสามารถเล่าแบบไหนได้บ้าง?’ แล้วค่อย ๆ ให้สมองคิดทางออกในข้อจำกัดนี้ เพราะข้อจำกัดที่เรามีจะช่วยให้เราจำเป็นต้องหาสิ่งใหม่ ๆ ที่ไม่เคยลอง
4. ทักษะคิดไตร่ตรอง และตรวจสอบข้อมูลให้รอบคอบ
AI ช่วยให้เราประหยัดเวลาและพลังงานในการหาข้อมูลต่าง ๆ ก็จริง แต่บางครั้งข้อมูลที่ได้มาก็อาจไม่ถูกต้อง เพราะ AI ยังขาดการรับรู้บริบท และความหมายโดยนัยของแต่ละเรื่องราว Soft Skills ข้อนี้จึงเป็นทักษะสำคัญ ที่จะเข้ามาช่วยตรวจสอบบริบทให้ถูกที่ถูกทางมากขึ้น เพื่อให้องค์กรได้ข้อมูลที่แม่นยำขึ้น
เช่น หากทำสรุปข้อมูลโดยใช้ AI ช่วยในการหาข้อมูล ก่อนที่จะส่งให้กับหัวหน้าทีม ต้องตรวจสอบแหล่งที่มาที่ดูผิดปกติ และรีเช็คอีกครั้งเพื่อให้ข้อมูลที่ได้มาถูกต้องครบถ้วนก่อนส่งให้หัวหน้าทีมดำเนินการต่อ
5. ทักษะการยืดหยุ่น ปรับตัวไว และพร้อมเรียนรู้สิ่งใหม่ตลอดเวลา
Soft Skills นี้เป็นทักษะที่สำคัญที่สุด เนื่องจากหากเราไม่เปิดรับการเปลี่ยนแปลงใหม่ ๆ หรือปรับตัวตาม จะทำให้สุดท้ายแล้วเราไม่ก้าวไปข้างหน้า และอาจตกหล่นไปกลางทางท่ามกลางคนที่ปรับตัวได้เร็วกว่า ดังนั้นการมีทักษะในการปรับตัวถือเป็นสิ่งที่สำคัญมากที่จะช่วยให้เราผ่านสถานการณ์ต่าง ๆ ไปได้ ไม่ว่าจะเจออะไรก็ตาม ถ้าหากมีทักษะนี้ มีความเป็นไปได้น้อยมากที่จะถูก AI แทนที่ เพราะคุณมีวิธีมากมายที่จะเอาตัวรอดได้ในอนาคต
เช่น เมื่อ AI เข้ามาเกี่ยวข้องกับงานในทีม แทนที่จะต่อต้าน เปลี่ยนเป็นลองใช้ AI ช่วยในงานเล็ก ๆ ก่อน เช่น ช่วยร่างอีเมล จากนั้นค่อย ๆ หาว่าตัวเองทำงานร่วมกับ AI แบบไหนแล้วดีที่สุด ซึ่งแสดงให้เห็นชัดเจนว่า ต่อให้มีอะไรใหม่ ๆ เข้ามา ก็พร้อมเรียนรู้และปรับตัวเสมอ
แปล เรียบเรียง: ธัญวรัตน์ ปกรณ์รัศมี
ที่มา
- 5 Human Skills AI Can’t Replace — And How Schools Can Teach Them
- Soft Skills Matter Now More Than Ever, According to New Research
- The Soft Skills That Machines Can’t Replace
